Dynamiczny rozwój neuronauki sprawił, że badanie aktywności mózgu wyszło poza laboratoria medyczne i szpitale. Dziś, Technologia biometryczna jest standardowym narzędziem w laboratoriach User Experience (UX) oraz w świecie marketingu.

Elektroencefalografia (EEG) jest nieinwazyjną metodą, która pozwala na rejestrację sygnałów elektrycznych pochodzących z mózgu. Mówiąc najprościej, rejestruje ona bioelektryczną czynność mózgu, czyli elektryczne impulsy, które są wynikiem komunikacji pomiędzy neuronami. Urządzenie to dokonuje zapisu fal mózgowych, dostarczając bezcennych informacji o działaniu całego układu nerwowego.

W kontekście badania biometrycznego na potrzeby biznesu, zrozumienie tej metody jest kluczowe. Badacz otrzymuje twarde, obiektywne dane, które uzupełniają obserwację zachowania. EEG jest metodą badania nieinwazyjnego, która dostarcza informacji o tym, jak przebiega przetwarzanie informacji, zanim badany zdąży sformułować jakąkolwiek werbalną opinię.

Elektroencefalografia – co to jest i jak wygląda badanie?

Wielu ludzi zastanawia się: co to jest elektroencefalografia? To badanie, które mierzy różnice potencjału elektrycznego na powierzchni skóry głowy, będące efektem synchronicznej pracy milionów komórek nerwowych w korze mózgowej.

Procedura badania EEG jest bezpieczna i bezbolesna. Najważniejszym elementem jest specjalny czepek EEG, na który nakłada się szereg elektrod (zazwyczaj według międzynarodowego systemu 10-20). Te elektrody, po nałożeniu niewielkiej ilości specjalnego żelu przewodzącego dla zapewnienia optymalnego przewodnictwa elektrycznego, „nasłuchują” aktywności mózgu. Należy podkreślić, że urządzenie nie wysyła prądu do mózgu.

Zarejestrowany sygnał, mierzony w mikrovoltach, jest niezwykle słaby, dlatego musi zostać wzmocniony przez wzmacniacz sygnału. Następnie dane trafiają do komputera. Kluczowe dla jakości danych jest utrzymanie przez badanego minimalnej ilości artefaktów ruchowych, które mogłyby zakłócić pomiar na czaszce.

Hans Berger, niemiecki psychiatra, jest uznawany za wynalazcę tej techniki, co daje nam silny kontekst historyczny i podkreśla, że jest to metoda zweryfikowana przez dziesięciolecia.

Elektroencefalografia (EEG) a rodzaje fal mózgowych

Zrozumienie, co mierzy elektroencefalografia (eeg), jest niemożliwe bez poznania podstawowych rytmów mózgowych. Fala mózgowa jest klasyfikowana na podstawie swojej częstotliwości fal i amplitudy.

Badania te pozwalają nam odczytać, w jakim stanie psychofizycznym znajduje się badany:

  • Fale Delta ($<4 \text{ Hz}$): Występują w głębokim śnie. Świadczą o stanie nieświadomości.
  • Fale Theta ($4-8 \text{ Hz}$): Związane ze snem płytkim, medytacją, ale także głębokim stanem relaksacji i kreatywności.
  • Fale Alfa ($8-13 \text{ Hz}$): Pojawiają się w stanie relaksacji, zamknięcia oczu i braku skupienia. Oznaczają czuwanie, ale bez intensywnej koncentracji.
  • Fale Beta ($13-30 \text{ Hz}$): Dominują w stanie koncentracji uwagi, logicznego myślenia i aktywności umysłowej. W neuromarketingu wskazują na zaangażowanie.
  • Fale Gamma ($>30 \text{ Hz}$): Związane z intensywnym przetwarzaniem informacji, uczeniem się i percepcją sensoryczną.

W kontekście badań UX czy reklamowych, badacza najbardziej interesują zmiany w pasmach fali beta, świadczące o uwadze i stresie, oraz wskaźniki korelujące z obciążeniem poznawczym.

Jak wykorzystać EEG w badaniach eyetrackingowych?

Eyetracking (inaczej okulografia) dostarcza informacji o tym, gdzie użytkownik patrzy, mierząc fiksacje (punkty skupienia) i sakady (szybkie ruchy gałek ocznych). Sam Eye Tracker rejestruje uwagę wzrokową i śledzenie wzroku, a wskaźniki z niego, takie jak mapy cieplne (heatmaps), pokazują, co jest widoczne.

Jednak sam eyetracking nie powie nam, czy dany element jest trudny do zrozumienia, czy wywołuje pozytywne Emocje. W tym miejscu wkracza elektroencefalografia. Dzięki precyzyjnej synchronizacji danych obu urządzeń, możemy uzyskać pełniejszy obraz.

Kiedy użytkownik wpatruje się w skomplikowany formularz (fiksacja), EEG powie nam, czy jest to obciążenie poznawcze (wykrywane poprzez specyficzne zmiany w aktywności fal). Technika triangulacji metod pozwala na powiązanie konkretnej fiksacji z wskaźnikiem zaangażowania (engagement index) lub oceną emocjonalną (mierzoną np. za pomocą asymetrii czołowej). Takie połączenie jest esencją nowoczesnego Neuromarketingu i badań User Experience (UX).

Zastosowanie zestawu EEG i Eye Trackera w praktyce

Połączenie EEG i Eye Trackera stanowi potężne narzędzie w nowoczesnych badaniach rynkowych i testach użyteczności. Pozwala ono na analizę zachowań konsumenckich na poziomie Psychologii poznawczej, która nie jest dostępna za pomocą tradycyjnych metod.

Konkretne przykłady zastosowań:

  • Testy użyteczności strony internetowej: Jeśli użytkownik fiksował wzrok na przycisku „Kup teraz” przez 5 sekund, a w tym czasie EEG wykazało wysokie obciążenie poznawcze lub negatywne Emocje, możemy wnioskować o frustracji, a nie o skupieniu. To pozwala na precyzyjną optymalizację konwersji.
  • Badanie reklam i spotów: Możemy zidentyfikować, w której sekundzie skuteczność przekazu spada, czyli kiedy uwaga widza gwałtownie się obniża (spadek fal Beta) w połączeniu z faktem, że przestał patrzeć na kluczowy element reklamy.
  • Projektowanie interfejsów (np. mobilnych): Dzięki połączeniu danych można ocenić, czy dany Design jest intuicyjny, czy zmusza użytkownika do nadmiernego wysiłku umysłowego.
  • E-commerce i Marketing: Możliwość przeprowadzania A/B testów biometrycznych, oceniających, który wariant Reklamy lub opakowania wywołuje silniejsze i bardziej pozytywne podświadome reakcje.

Podsumowując, elektroencefalografia (EEG) w parze z eyetrackingiem to potężne narzędzie, które pozwala badaczom nie tylko zobaczyć, co użytkownik widzi, ale przede wszystkim zrozumieć, dlaczego reaguje w dany sposób.

Podsumowanie – elektroencefalografia

Elektroencefalografia mierzy „co” (zmiany w aktywności mózgu/emocje), a Eyetracking mierzy „gdzie” (punkt skupienia wzroku). Razem dają pełny obraz „dlaczego” użytkownik zachował się w dany sposób, zapewniając obiektywną wiedzę, która jest fundamentem dla efektywnego projektowania i skutecznego marketingu.